Jaren geleden (november 2011) stond er een aardig artikel in Elektor (nog altijd te downloaden vanaf de site) over het bouwen van een vleermuisdetector. Via hen was een printje te bestellen om de schakeling op te bouwen. Die schakeling was snel opgebouwd, inclusief een passende behuizing en lag daarna tijden in een doos te wachten om eens uitgprobeerd te worden. Pas begin mei dit jaar is het er, tijdens een weekeindje in de Achterhoek, van gekomen! En ja hoor! Het apparaatje werkte nog ook. Duidelijk was het geklik van de vleermuizen te horen. 🙂
Er zijn ca. 18 verschillende soorten vleermuizen in Nederland actief. De meest voorkomende zijn de gewone dwergvleermuis, de laatvlieger en de ruige dwergvleermuis. Zij nemen hun omgeving waar met hun oren. Ze zenden een utrasoongeluid uit dat de meesten van ons niet kunnen horen. De frequentie van vleermuisroep varieert per vleermuissoort, maar veel soorten produceren geluid met een frequentie van ca. 40KHz. Het menselijke gehoor loopt van ca. 2Hz tot 20KHz. De omgeving weerkaatst dit geluid (echo), waardoor de vleermuis zijn/haar omgeving vormgeeft. Ook potentiele prooien zoals motjes en andere insecten weerkaatsen dit geluid, waardoor zij hun aanwezigheid verraden en verschalkt kunnen worden.
Om dit echosignaal te beluisteren heb je een zogenaamde vleermuisdetector nodig. Er zijn verschillende merken instrumenten te koop, met verschillende werkingsmechanismen.
Het zelfbouw apparaatje van Elektor werkt volgens het FREQUENTIE-DEEL-PRINCIPE. Het echosignaal wordt eerst een factor 200 versterkt en vervolgens wordt de frequentie van het signaal verlaagd tot ca. 2 – 3KHz. En geluid met die frequentie ligt binnen ons gehoorbereik. Door middel van een hoofdtelefoon (of “oortjes”) is het geluid te beluisteren.
Tijdens de avonschemering in bomen- en waterrijk gebied lopend zijn de vleermuizen goed te horen: snel achter elkaar klikkende geluidjes!
Het aardige is dat je het geluid ook zichtbaar kunt maken op de smartfoon. Hiervoor heb ik via Google Play de app Bat recorder aangeschaft. De smartfoon verbonden met de detector wordt een heus vleermuis-observatie-meetinstrument! De app heeft zeer veel mogelijkheden, die ik nog aan het ontdekken ben.
Wanneer ik kwalitatief redelijke opnames heb, zal ik ze hier delen.
Leuk artikel, ook met dat geluids fragment en achtergrond info over vleermuizen erbij.
Grappig dat je het apparaatje al sinds 2011 had liggen en nu pas test.
In 2011 stonden er nog “begrijpelijke ” bouw projecten in Elektuur.
Tegenwoordig enkel smd elektronica met veelal software programmering erbij.
Ik heb ook zo nog zo enkele ” projecten” (á la 2011) liggen 😉
Ik woonde in een omgeving waar ik voor het eerst de vleermuizen gewaar werd. Dat zette mij aan om me in die kleine zoogdiertjes te verdiepen. Ik had toen geloof ik nog nooit van zoiets als een vleermuisdetector gehoord.
Toen ik de detector jaren later tegenkwam in de Elektor wilde ik ‘m meteen bouwen. Alleen woonde ik toen in een gebied waar er vast ook wel vleermuizen waren, maar waar ik ze nooit tegenkwam. Zo is toen de interesse een beetje weggezakt.
Maar wat in het vat zit verzuurt niet! Vandaar. Het is leuk zo af en toe weer wat van die zaken uit het vat te trekken!!
De Elektor lees ik zelden nog. Tegenwoordig is er zoveel (teveel vaak) interessants op het internet te vinden, vind je ook niet?
Waar liggen jouw interesses? Welke “projecten” heb je nog liggen?
Ik heb ooit een 7106 IC met display in een kastje gebouwd om zelf een uvm te maken. IC, display en kastje kostte destijds iets van 24 gulden. Inmiddels een complete uvm bij de Action voor €3,95 gekocht ;-). Heb ook nog een knipperende LED ster print zelf ge-etst en enkele schakelingen met 555 IC. Elektuur voeding – pcb ook zelf ge-etst – heb ik nog steeds in gebruik.
Mooie is dat inmiddels vanuit China allerlei voordelige complete “blokjes”/schakelingen te koop zijn. Hierdoor kun je je meer toeleggen op de functie van de schakelingen.
Heb momenteel veel plezier aan de Rpi i.c.m Domoticz en ESP8266 en Zwave en Zigbee. Hiermee kun je “eindeloos” veel sensoren uitlezen en combineren. Dit combineren vraagt dan weer leuk “software denkwerk”. Bijvoorbeeld bij x Lux op y dagen om z uur licht aan/uit. Of ventilatie niet continu aan maar bij druk op de knop x tijd Hoog/Laag. M’n watermeter uitlezen was ook een leuk projectje.
Deur Open/Dicht is niet moeilijk en met een standaard sensortje mogelijk. Ga nu nog iets knutselen deur op slot J/N d.m.v slotlip detectie m.b.v. een reedcontactje o.i.d. Is meer een mechanisch probleem.
Ook “Tuya convert” wil ik nog een keer oppakken. Action wifi schakelaar “omflashen” en zo vanuit Domoticz kunnen aansturen.
Veel plezier ook met knutselen aan jouw kant met “oude spullen uit de Rommelkist” 👍
Leuk, we zitten in onze tuin nu en zien al een paar avonden een vleermuis over scheren. Des te leuker nu met jouw mooie artikel inclusief hoe ze communiceren👍